Το κυνικό, αδυσώπητο παζάρι για την υποθήκευση της Ουκρανίας που εξελίσσεται τους τελευταίους μήνες πίσω από κλειστές πόρτες ήλθε πάλι στο προσκήνιο με τη δήλωση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι η κυβέρνησή του δεν αναγνωρίζει ως δάνειο την βοήθεια ύψους πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχει λάβει από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής.

Η αναγνώριση του χρέους προς την Ουάσιγκτον και οι τρόποι αποπληρωμής του αποτελούν κομβικά στοιχεία της συμφωνίας που αξιώνει η κυβέρνηση Τραμπ για τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας ενώ διαπραγματεύεται παράλληλα με το Κρεμλίνο τον τερματισμό του πολέμου.

Η δήλωση Ζελένσκι για το χρέος

Την ίδια δήλωση για το χρέος είχε κάνει ο Ζελένσκι στις 23 Φεβρουαρίου, πέντε ημέρες πριν από την καταστροφική συνάντησή του με τον Τραμπ που είχε ως αποτέλεσμα να αναβληθεί η υπογραφή της συμφωνίας και να εκδιωχθεί ο ίδιος από τον Λευκό Οίκο. Στο διάστημα που μεσολάβησε ο Ουκρανός πρόεδρος επιχείρησε να αποκαταστήσει τις γέφυρες με την Ουάσιγκτον και να ενισχύσει τους δεσμούς με την Ευρώπη, όμως οι Αμερικανοί επανήλθαν με επαχθέστερους όρους.

Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου που θα ήταν υπό αμερικανικό έλεγχο και στο οποίο το Κίεβο θα διέθετε το 50% των εσόδων του από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου (σπάνιες γαίες, πετρέλαιο, φυσικό αέριο κ.α.) καθώς και των σχετικών υποδομών (λιμάνια, αγωγοί) ενώ ένα μέρος των κερδών θα επέστρεφε στην Ουκρανία με τη μορφή επενδύσεων.

Το νέο σχέδιο που επέδωσαν οι Αμερικανοί στους Ουκρανούς πριν από μερικές ημέρες προβλέπει ότι η Ουάσιγκτον θα παίρνει το σύνολο των κερδών του ταμείου μέχρι να ξεπληρωθεί η αμερικανική βοήθεια και μάλιστα με ετήσιο τόκο 4%.

Το ταμείο θα ελέγχεται μέσω αμερικανικής κυβερνητικής υπηρεσίας η οποία θα διορίζει τρία από τα πέντε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα έχουν προνομιακά δικαιώματα σε οποιαδήποτε νέα επενδυτικά σχέδια στην Ουκρανία και δικαίωμα βέτο στις πωλήσεις ορυκτών προς τρίτες χώρες, ενώ «δένουν» τα χέρια της ουκρανικής κυβέρνησης ώστε να μην μπορεί να προχωρήσει σε επενδυτικά προγράμματα με τρίτους ακόμα και αν αυτοί προσφέρουν καλύτερους όρους από τους Αμερικανούς.

Τι θα σήμαινε η αποδοχή των αμερικανικών αξιώσεων

Η αποδοχή των αμερικανικών αξιώσεων θα σήμαινε τη μετατροπή της Ουκρανίας σε αποικία των ΗΠΑ, δήλωσε χαρακτηριστικά Ουκρανός αναλυτής, εκτιμώντας ότι ακόμα και αν υπογράψει τη συμφωνία ο Ζελένσκι αυτή δεν πρόκειται να εγκριθεί από την ουκρανική βουλή.

Ποιο είναι όμως το ύψος της αμερικανικής βοήθειας; Από την έναρξη του πολέμου το Κογκρέσο έχει εγκρίνει πέντε σχετικά νομοσχέδια, συνολικού ύψους 183 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων περίπου 130 δισεκατομμύρια προορίζονταν για απευθείας βοήθεια στο Κίεβο και τα υπόλοιπα για τη χρηματοδότηση αμερικανικών υπηρεσιών και δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τον πόλεμο.

Στην απευθείας βοήθεια περιλαμβάνονται όπλα και άλλος στρατιωτικός εξοπλισμός ύψους 70 δισεκατομμυρίων ενώ μεγάλο μέρος των κεφαλαίων έχει δαπανηθεί για παραγγελίες σε αμερικανικές αμυντικές βιομηχανίες. Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι οι αμερικανικές δαπάνες για τον πόλεμο στην Ουκρανία ανέρχονται σε 350 δισεκατομμύρια δολάρια και έχει υποσχεθεί ότι θα επιτρέψει αυτά τα χρήματα στον αμερικανικό λαό.

Τι υποστήριξε ο Ζελένσκι

Ο Ζελένσκι υποστήριξε πριν από ένα μήνα ότι οι ΗΠΑ έχουν διαθέσει στην Ουκρανία περίπου 100 δισεκατομμύρια (65 δισ. για στρατιωτική βοήθεια και 32 δισ. για οικονομική βοήθεια). Ωστόσο η ουκρανική πλευρά θεωρεί ότι πρόκειται για δωρεάν παροχές και ότι μόλις 4 δισεκατομμύρια δολάρια δόθηκαν με τη μορφή δανείων.

Σημειώνεται ότι και από τα δυο προσχέδια για τα ορυκτά απουσιάζουν οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, στις οποίες επέμεινε ο Ζελένσκι ερχόμενος σε σύγκρουση με τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Βανς μπροστά στις κάμερες μέσα στο Λευκό Οίκο.

«Δεν υπογράφω κάτι που θα πληρώνουν οι Ουκρανοί επί δέκα γενεές» είχε δηλώσει ο Ζελένσκι για το πρώτο σχέδιο, πριν μεταβεί στην Ουάσιγκτον. Τώρα επιφυλάσσεται να απαντήσει για το δεύτερο σχέδιο, λέει ότι οι Αμερικανοί άλλαξαν εντελώς το πλαίσιο και παραπέμπει σε «περαιτέρω μελέτη από νομικές υπηρεσίες» ενώ τονίζει ότι «η Ουκρανία δεν πρόκειται να αποδεχθεί μια συμφωνία που απειλεί την ευρωπαϊκή ολοκλήρωσή της».

Οι ευρωπαϊκές υποσχέσεις

Τα περιθώρια στενεύουν για τον Ζελένσκι, παρά τις ευρωπαϊκές υποσχέσεις για περαιτέρω στήριξη που έλαβε στη σύνοδο του Παρισιού. «Χαϊδεύοντας αυτιά» στην Αμερική και στην Ευρώπη ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ζήτησε χθες την απομάκρυνση του Ζελένσκι από την εξουσία και την συγκρότηση μιας μεταβατικής κυβέρνησης στο Κίεβο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, η οποία θα οδηγούσε την Ουκρανία σε εκλογές ώστε να αναλάβει την εξουσία μια νέα κυβέρνηση ικανή να προχωρήσει σε ειρηνευτική συμφωνία με τη Μόσχα.

Ο Λευκός Οίκος απάντησε ότι το σύνταγμα και ο λαός της Ουκρανίας καθορίζουν ποιος κυβερνά τη χώρα, όμως πριν από ενάμιση μήνα ο ίδιος ο Τραμπ αποκαλούσε τον Ζελένσκι «δικτάτορα» υιοθετώντας το αφήγημα του Κρεμλίνου.