Είναι από τις φορές που παρότι γνωρίζεις εξαρχής το τέλος της ιστορίας, η αγωνία παραμένει αταλάντευτα ψηλά μέχρι το τελευταίο λεπτό. Είναι επίσης από εκείνες τις στιγμές που όσα διαδραματίζονται στη μικρή οθόνη σε ξεκουνούν κάθε τόσο από τη βολή του καναπέ σου.
Είναι επίσης από τις συγκυρίες που αντιλαμβάνεσαι πως αυτό που μπορεί να βλέπεις ως πραγματικότητα, μπορεί να απέχει τελικά πολύ από την αλήθεια. Όπως για παράδειγμα η εικόνα του Μπαράκ Ομπάμα να εμφανίζεται με άνεση και coolness που θα φθονούσε και entertainer, να κάνει αστεία και να «πουλά» με δεξιοτεχνία την εικόνα του brand Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στη δεξίωση για τους ανταποκριτές του Λευκού Οίκου την Πρωτομαγιά του 2011. Λίγες δηλαδή μόλις ώρες πριν δώσει το λάκτισμα για την επιχείρηση εντοπισμού και εξουδετέρωσης του Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Ο πρόεδρος Ομπάμα ήταν εκείνος που ήρε την απόφαση και την ευθύνη για την εισβολή στη μονοκατοικία-κρησφύγετο του Μπιν Λάντεν
Μια απόφαση μέσω της οποίας έπαιζε το πολιτικό κεφάλι του κορώνα γράμματα. Μάλιστα, απ’ ό,τι εξιστορούν οι άνθρωποι που τον έζησαν εκείνη τη σημαδιακή βραδιά ήταν υπέρμετρα αγχωμένος, τόσο ώστε να κάνει εκείνο που έπραττε κάθε φορά που βρισκόταν αντιμέτωπος με ένα τσουνάμι στρες: φυλλομετρούσε τα χαρτιά μιας τράπουλας.
Όμως τα τρία επεισόδια του ντοκιμαντέρ «American Manhunt: Osama Bin Laden» του Netflix δεν είναι απλώς μια αγωνιώδης καταγραφή όσων συνέβησαν από την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 μέχρι την απόβαση της περίφημης Ομάδας 6 των Αμερικανών Πεζοναυτών στο σπίτι του αρχηγού της Αλ Κάιντα τα ξημερώματα της 2ας Μαΐου του 2011 την πόλη Αμποταμπάτ στο βόρειο Πακιστάν.
Ούτε μόνο ένα ντοκιμαντέρ που φέρνει στο φως τις συγκρούσεις, τις αποτυχίες και τις απογοητεύσεις της αμερικανικής γραφειοκρατίας και την πολιτική έριδα στη διάρκεια του δεκαετούς ατελέσφορου κυνηγιού.
Η μεγαλύτερη επιτυχία του, την οποία καρπώνονται οι δημιουργοί του Ντάνιελ Σιβάν και Μορ Λάουσι είναι ότι φέρνει για πρώτη φορά στο φως τις ιστορίες των ανθρώπων εκείνων που αφιέρωσαν την ζωή τους στην εξουδετέρωση του πιο καταζητούμενου ανθρώπου στην ιστορία των ΗΠΑ, αυτών που έμοιαζαν εξαρχής καταδικασμένοι να καταγραφούν ως οι αφανείς ήρωες της ιστορίας.
Σε πρώτο ενικό
Αναλυτές της CIA οι οποίοι γνώριζαν και μελετούσαν τον Μπιν Λάντεν πολύ πριν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου έχουν τον πρώτο λόγο στο νήμα μιας αφήγησης, την οποία αν και πολλοί θεωρούν περασμένη-ξεχασμένη, καθόρισε όχι μόνο την καριέρα τους αλλά την ίδια την ζωή τους.
Εκείνοι είναι που μιλούν σε πρώτο πρόσωπο για τις εργατοώρες που δαπάνησαν, προσπαθώντας να συνθέσουν θραύσματα πληροφοριών, για τη σφοδρή κριτική και την έντονη αμφισβήτηση που δέχτηκαν, για το γεγονός ότι ακόμα και τα πιο κοντινά και οικεία τους πρόσωπα δε γνώριζαν με τι ασχολούνταν και τι προσπαθούσαν να πετύχουν.
Η λίστα με τους συνεργάτες του Οσάμα Μπιν Λάντεν τους οποίους μικρές αμερικανικές ομάδες αντικατασκοπίας ξεκίνησαν να αναζητούν από το 2001
Η σύλληψη του Μπιν Λάντεν είχε αναδειχτεί σε αυτοσκοπό, ο οποίος στη διάρκεια της δεκαετίας είχε αρχίσει να παίρνει χαρακτηριστικά μονόκερου. Πώς ήταν δυνατό να κυνηγούν ένα φάντασμα, μια χίμαιρα, έναν άνθρωπο που εμφανιζόταν μέσα από ολιγόλεπτα βίντεο για να υπενθυμίσει την απειλή του προς τον κόσμο κι ύστερα χανόταν από προσώπου γης;
Η αμερικανική αντιτρομοκρατία είχε φτάσει πολλές φορές μια ανάσα από τον υπ’ αριθμόν ένα τρομοκράτη. Ή έτσι θεωρούσε. Αυτές οι στιγμές της απόλυτης ματαίωσης καταγράφονται από την κάμερα των δύο δημιουργών.
Κυνήγι μαγισσών
Όπως η σύλληψη των εξ απορρήτων συνεργατών του Μπιν Λάντεν Αμπού Ζουμπέιντα και του περίφημου Μουχτάρ στα δύο πρώτα χρόνια μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους – ο τελευταίος μάλιστα εμφανίζεται να είχε κάποιου είδους εμμονή με το παγκόσμιο κέντρο εμπορίου, αφού είχε ενορχηστρώσει μια επίθεση με παγιδευμένο με εκρηκτικά φορτηγάκι εκεί το 1993. Ή η στρατολόγηση ενός Ιορδανού ως κατασκόπου και η εκ του αποτελέσματος μοιραία απόφαση των Αμερικανών να τον «φυτέψουν» στον κύκλο του Μπιν Λάντεν.
Η δορυφορική εικόνα της Νέας Υόρκης στη διάρκεια των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001
Ήταν το 2009 όταν η CIA αξιοποιώντας πληροφορίες που έλαβε από τις υπηρεσίες της Ιορδανίας επένδυσε άνευ όρων σε εκείνον την εθνική προσδοκία εντοπισμού του τρομοκράτη, ξεγελάστηκε με παιδαριώδη σχεδόν τρόπο και έχασε 7 αξιωματούχους της στη βάση της πόλης Χοστ του Αφγανιστάν, όταν ο πληροφοριοδότης ανατινάχτηκε μπροστά τους το Δεκέμβριο του 2009.
Ναι, το κυνήγι του Μπιν Λάντεν ήταν γεμάτο από αστοχίες, αποτυχίες και ματαιώσεις. Και βέβαια απώλειες και αίμα.
Χρειάστηκαν εννιά χρόνια από τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους και η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος ενίσχυσε τη χρηματοδότηση αλλά και το ηθικό της αντικατασκοπίας προκειμένου οι Αμερικανοί να έχουν ένα χειροπιαστό στοιχείο για το κρησφύγετο του Μπιν Λάντεν.
Οσοι οι Αμερικανοί τον αναζητούσαν, το τρομοκρατικό δίκτυο της Αλ Κάιντα μεγάλωνε τη σκιά του φόβου σε όλο τον πλανήτη σε επιθέσεις στην Τουρκία, την Ισπανία και το Λονδίνο
Η ιδέα να εντοπίσουν αρχικά τον άνθρωπο που λειτουργούσε ως αγγελιαφόρος του, μεταφέροντας τα βιντεοσκοπημένα μηνύματά του στο δίκτυο Al Jazeera, έγινε τελικά το κλειδί για να ξετρυπώσουν τον Μπιν Λάντεν όχι από κάποιο λαγούμι στα βουνά του Αφγανιστάν αλλά σε μια -μεγαλύτερη από το συνηθισμένο- μονοκατοικία της πόλης Αμποταμπάτ του Πακιστάν.
Τα ίχνη του αγγελιαφόρου
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς οι Αμερικανοί μελέτησαν καθετί που συνέβαινε σε αυτό το σπίτι που τους οδήγησε ο αγγελιαφόρος Αμπού Αχμέντ, προκειμένου να επιβεβαιώσουν πως ο Μπιν Λάντεν ζούσε εκεί.
Σύμφωνα με τον τότε επικεφαλής της CIA Λέον Πανέτα μελέτησαν μικρές και θεωρητικά ασήμαντες λεπτομέρειες όπως τα απλωμένα ρούχα που εντόπιζαν τα drones τους στα σχοινιά ή τη σκιά ενός ανθρώπου που καθημερινά προαυλιζόταν στον ακάλυπτο χώρο της κατοικίας.
Εικόνες από δορυφόρους και drones και θραύσματα πληροφοριών οδήγησαν τους Αμερικανούς στα ίχνη του Μπιν Λάντεν έπειτα από μια δεκαετία
Κάποιοι είχαν πειστεί πως ο Περιπατητής όπως τον είχαν ονομάσει ήταν ο άνθρωπος που αναζητούσαν επί μία δεκαετία. Κάποιοι όχι- ανάμεσα στους τελευταίους ήταν ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Αυτός που πάτησε τη σκανδάλη
Φυσικά, από ένα ντοκιμαντέρ για το κυνήγι του Μπιν Λάντεν δε θα μπορούσε να λείπει η αφήγηση του ανθρώπου που τον κοίταξε στα μάτια, τον πυροβόλησε και πρόσφερε στις ΗΠΑ ένα θρίαμβο που διακαώς αναζητούσε.
Ο Ρόμπερτ Τζ. Ο’Νιλ ήταν ο πεζοναύτης που σύμφωνα με το δικό του ισχυρισμό σκότωσε τον Μπιν Λάντεν και είναι εκείνος που αναλαμβάνει να ξαναζωντανέψει στο ντοκιμαντέρ την προετοιμασία των τριών εβδομάδων που πέρασε η Ομάδα 6 μέχρι να φύγει από το αμερικανικό έδαφος με προορισμό το κρησφύγετο στο Πακιστάν.
Ο Ρόμπερτ Τζ. Ο’Νιλ ή αλλιώς ο άνθρωπος που ισχυρίζεται ότι κοίταξε στα μάτια και σκότωσε τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Σήμερα ανήκει στο πολιτικό στρατόπεδο του Ντόναλντ Τραμπ
Μια από τις πιο εντυπωσιακές πληροφορίες είναι ότι η CIA είχε δημιουργήσει ένα πιστό ομοίωμα του σπιτιού όπου ζούσε ο Μπιν Λάντεν στο οποίο οι πεζοναύτες εξασκούνταν στα πιο πιθανά, μα κυρίως στα πιο απίθανα σενάρια. Κάθε πρωί εργάτες έστηναν το σπίτι και κάθε βράδυ το γκρέμιζαν, υπό το φόβο ότι κάποιος θα μπορούσε να το εντοπίσει από αέρος.
Η CIA έφτιαξε ένα πιστό αντίγραφο του σπιτιού που θεωρούνταν ότι κρυβόταν ο Οσάμα Μπιν Λάντεν. Σε αυτό εκπαιδεύτηκαν για τρεις εβδομάδες τα μέλη της επίλεκτης Ομάδας 6
Η επιχείρηση «Δόρυ του Ποσειδώνα», όπως είχε ονομαστεί, έπρεπε να μείνει ένα επτασφράγιστο μυστικό μέχρι την ολοκλήρωσή της, για την οποία κανείς δεν μπορούσε να ορκιστεί πως θα είχε αίσιο για τους Αμερικανούς τέλος. Αυτό που σφραγίστηκε από τη λιτή αλλά λυτρωτική ατάκα του Ομπάμα, όταν στον επιχειρησιακό θάλαμο του Λευκού Οίκου έφτασαν τα νέα της εξουδετέρωσης του εχθρού: «Τον πιάσαμε», είπε.
Ομπάμπα και Μπάιντεν στη διάρκεια της σύσκεψης που αποφασίστηκε η καταδρομική επίθεση. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ ήταν εναντίον της επιχείρησης υπό το φόβο ότι θα μπορούσε να διαταράξει τις αμερικανοπακιστανικές σχέσεις
Οι σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ πάντως δεν έστησαν απλώς έναν αναμενόμενο διθύραμβο στην αποτελεσματικότητα – έστω και με χρονοκαθυστέρηση- της γραφειοκρατίας και του στρατού των ΗΠΑ.
Μέσα στην ιστορία τους φρόντισαν να τοποθετήσουν και κάποια σπαράγματα πληροφοριών για τη δημιουργία του κέντρου κράτησης του Γκουαντάναμο, τις απάνθρωπες μεθόδους που απεργάζονταν οι Αμερικανοί για να ανακρίνουν τους συνεργάτες του Μπιν Λάντεν που συλλάμβαναν – από 100 ώρες στέρησης ύπνου μέχρι εικονικούς πνιγούς- αλλά και τα ηθικά διλήμματα που αντιμετώπισαν όσοι για δέκα χρόνια αφιέρωσαν κάθε ικμάδα τους για να λυτρώσουν την Αμερική από έναν παραλυτικό φόβο. Και ήταν πολλοί.
