Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, από την ημέρα που γράφτηκε μία από τις πιο μελανές σελίδες στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου: Η τραγωδία του Χέιζελ. Ηταν 29 Μαϊου του 1985 όταν το στάδιο Xέιζελ των Βρυξελλών, φιλοξενούσε τον τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών ανάμεσα στην Γιουβέντους και τη Λίβερπουλ. Τα επεισόδια που ξέσπασαν ανάμεσα στους οπαδούς των δύο ομάδων κατέληξαν σε αιματοχυσία. ‘Εχασαν τη ζωή τους 39 άνθρωποι και 600 τραυματίσθηκαν.

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 30ης Μαΐου 1985:

«Περισσότεροι από 40 θεατές, οι περισσότεροι Ιταλοί, έχασαν τη ζωή τους και πάνω από 200 τραυματίσθηκαν σοβαρά ή ελαφρά (οι 100 από χτυπήματα των αστυνομικών) σ’ ένα πραγματικό “πόλεμο” με ρόπαλα, μαχαίρια, σπασμένα μπουκάλια και πέτρες, μεταξύ των φανατικών οπαδών των δύο φιναλίστ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 30.5.1985, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Οι έφοδοι των Άγγλων

»Όλα άρχισαν όταν μια ώρα πριν τον αγώνα άγγλοι χούλιγκανς επετέθησαν στην κερκίδα των οπαδών της Γιουβέντους με ρόπαλα και μαχαίρια.

»Οι δύο πρώτες “έφοδοι” “αποκρούσθηκαν”, στην Τρίτη όμως επίθεση οι Ιταλοί τρομοκρατημένοι άρχισαν να κατεβαίνουν τις κερκίδες για να βρουν διέξοδο – και σωτηρία- στον αγωνιστικό χώρο.

»Στην προσπάθειά τους αυτή ποδοπάτησαν 8-12 μικρά παιδιά που κάθονταν στις κάτω θέσεις, κοντά στα κάγκελα. Οι Ιταλοί κατόρθωσαν να βγουν στον αγωνιστικό χώρο, όπου βρέθηκαν 7.000 άτομα.

»Οι 1.700 αστυνομικοί που υπήρχαν στο γήπεδο δεν μπόρεσαν να προλάβουν και τις άλλες “εν ψυχρώ” αυτή τη φορά δολοφονίες που έγιναν μέσα στο τεραίν.

»Δύο ελικόπτερα έφθασαν γρήγορα και προσγειώθηκαν στον αγωνιστικό χώρο κι έπαιρναν συνεχώς τραυματίες που μετέφεραν σ’ όλα τα νοσοκομεία της βελγικής πρωτεύουσας. Έφθασαν γρήγορα κι έφιπποι αστυνομικοί για ενίσχυση.

To πρόγραμμα του μοιραίου τελικού στο Χέιζελ.

Η προσπάθεια των παικτών

»Λίγο αργότερα βγήκαν από την καταπακτή του “Χέιζελ” μερικοί παίκτες της Γιουβέντους (Πλατινί, Μπονίνι, Μπρίο κ.ά.) και προσπάθησαν να κατευνάσουν τα πνεύματα.

»Όμως, αντίθετα, οι χούλιγκανς – οπαδοί της Λίβερπουλ εξαγριώθηκαν περισσότερο, μπήκαν χιλιάδες απ’ αυτούς στον αγωνιστικό χώρο και με ροπαλιές στο κεφάλι κατά των Ιταλών εξαπέλυσαν δεύτερο “κύμα θανάτου”.

»Λίγο μετά το σύνθημα “εκδίκηση στους δρόμους των Βρυξελλών” που δόθηκε από τους Ιταλούς τρομοκράτησε τη βελγική αστυνομία αλλά τελικά τίποτα δεν έγινε.

Μπάλα στο αίμα

»Το τέλεξ της ΟΥΕΦΑ να γίνει ο αγώνας συνάντησε την αρχική άρνηση  των Ιταλών, που επικαλέσθηκαν “ψυχολογικούς λόγους” για να υποχωρήσουν αργότερα και να δεχθούν να γίνει ο αγώνας.

«Μεγάλες ευθύνες βαρύνουν τη βελγική αστυνομία που είχε στείλει μόνο 1.700 αστυνομικούς στο γήπεδο, αφού όλη η αστυνομική δύναμη των Βρυξελλών βρισκόταν στο κτίριο της ΟΥΝΕΣΚΟ, όπου γινόταν…διαδήλωση!

»Τελικά, με μιάμιση ώρα καθυστέρηση, ο αγώνας άρχισε με τους παίχτες να μάχονται, τους φιλάθλους να χειροκροτούν, αλλά μια κατάμαυρη σελίδα του ποδοσφαίρου να έχει γυρίσει…»

Ο αιματοκυλισμένος αυτός τελικός έληξε με 1-0 υπέρ της Γιουβέντους.

«Η Γιουβέντους, τελικά σ’ έναν αγώνα με εμφανή τα “σημάδια” των επεισοδίων που προηγήθηκαν, νίκησε 1-0 την Λίβερπουλ. Το γκολ της Γιουβέντους, πέτυχε με πέναλτι – φάντασμα στο 60’ ο Μισέλ Πλατινί όταν ο Νίκολ ανέτρεψε τον Μπόνιεκ».

Ακατάλληλο γήπεδο

Το 2015, ο Γιώργος Νασμής και «ΤΑ ΝΕΑ» ανοίγουν «το μαύρο κουτί» της τραγωδίας:

«Τη δεκαετία του ’80 ο χουλιγκανισμός βρισκόταν στο ζενίθ του στην Αγγλία αλλά η βρετανίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ εξακολουθούσε να παραμένει απαθής.

»Ο τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1985 ορίστηκε να διεξαχθεί στο Χέιζελ των Βρυξελλών, ένα ετοιμόρροπο στάδιο σχεδιασμένο τη δεκαετία του 1920, προκαλώντας την αντίδραση του γενικού γραμματέα της κατόχου του τίτλου Λίβερπουλ, Πίτερ Ρόμπινσον. Με επιστολή του στη βελγική ομοσπονδία και στην UEFA ο άγγλος παράγοντας προειδοποιούσε για τους κινδύνους που διέτρεχαν οι φίλαθλοι.

Μοιραία εισιτήρια

»Ο Ρόμπινσον ζητούσε να δημιουργηθούν ουδέτερες ζώνες στις δύο πλευρές της εξέδρας που θα φιλοξενούσε τους οπαδούς της Λίβερπουλ. “Μου είπαν ότι τα εισιτήρια της θύρας Ζ θα πουληθούν μόνο σε Βέλγους” είχε γράψει σε ανακοίνωση που εξέδωσε μετά την τραγωδία.

»Μέσω ταξιδιωτικών γραφείων τα εισιτήρια της θύρας Ζ που προορίζονταν για τους ουδέτερους Βέλγους πουλήθηκαν στην Ιταλία και στις ιταλικές κοινότητες της Λιέγης και του Σαρλερουά.

Ετσι, οι φανατικοί της Λίβερπουλ, των οποίων ο θυμός από τις επιθέσεις που είχαν δεχθεί από τους οπαδούς της Ρόμα στον τελικό της προηγούμενης χρονιάς στην Αιώνια Πόλη δεν είχε ξεθυμάνει, βρέθηκαν δίπλα σε ανυποψίαστους Ιταλούς που είχαν προμηθευθεί τα εισιτήρια από τη δευτερογενή αγορά.

Εκατοντάδες τραυματίες και 39 νεκροί. Ο απολογισμός της τραγωδίας του Χέιζελ

Η σπίθα

»Ο Σιμόνε Στέντι, που βρισκόταν στη θύρα Ζ μαζί με τον πατέρα του, θυμάται ότι υπήρχε μόνο ένας αστυνομικός ανάμεσα στους Ιταλούς και στους Αγγλους οι οποίοι είχαν μπει στο στάδιο κρατώντας κιβώτια μπίρας Duvel και Chimay. Γύρω στις 7 το απόγευμα μια χούφτα οπαδοί της Λίβερπουλ εξαπέλυσε την πρώτη της επίθεση.

»Ο βέλγος αστυνομικός προσπάθησε να αντιδράσει αλλά ένας Αγγλος του άρπαξε το κλομπ και άρχισε να τον χτυπά! Στη δεύτερη επίθεση το λεπτό διαχωριστικό σύρμα που χώριζε τους οπαδούς των δύο ομάδων έπεσε και πανικόβλητοι οι Ιταλοί άρχισαν να τρέχουν προς τη δυτική πλευρά της εξέδρας που υπήρχε ένας τοίχος.

»Η τρίτη και καθοριστική επίθεση ξεκίνησε στις 7.29 το απόγευμα. Εξι λεπτά αργότερα ο τοίχος είχε καταρρεύσει από την πίεση και 32 Ιταλοί, τέσσερις Βέλγοι, δύο Γάλλοι και ένας Βρετανός ήταν ήδη νεκροί από ασφυξία.

Γιατρός, ένας

»Στο κατάμεστο από 58.000 φιλάθλους στάδιο υπήρχε μόνο ένας γιατρός και 150 εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού. Περίπου 20 έφιπποι αστυνομικοί προσπάθησαν να επιβάλουν την τάξη μέσα από τον αγωνιστικό χώρο χτυπώντας τους Ιταλούς που είχαν καταφύγει εκεί για να μην ποδοπατηθούν.

»Η τραγωδία ήταν σε πλήρη εξέλιξη αλλά η UEFA αποφάσισε ότι ο τελικός έπρεπε να διεξαχθεί. Μια απόφαση που θεωρείται από τους συγγενείς των θυμάτων προσβολή στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους και για τους ποδοσφαιριστές μαύρη σελίδα στην καριέρα τους την οποία θέλουν να ξεχάσουν.

Λιγοστοί διασώστες προσπαθούν να κρατήσουν στη ζωή εκατοντάδες τραυματίες

Δεν γνώριζαν

» “Οι παίκτες δεν γνωρίζαμε την πλήρη διάσταση της τραγωδίας” θυμάται ο Πάολο Ρόσι, επιθετικός τότε της Γιουβέντους. “Μόνο μετά το παιχνίδι μας είπαν την απαίσια αλήθεια. Μας είχαν αναγκάσει να παίξουμε. Δεν είχαμε άλλη επιλογή. Ομως, επαναλαμβάνω, δεν είχαμε πληροφόρηση. Οταν τελείωσε το παιχνίδι και νικήσαμε πανηγυρίζαμε στον αγωνιστικό χώρο και σηκώσαμε το Κύπελλο, κάτι που έπρεπε να είχε αποφευχθεί. Το Κύπελλο έπρεπε να το είχαμε δώσει πίσω. Η Γιουβέντους έπρεπε να το είχε κάνει σε ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των νεκρών”.

Αποκλεισμός

»Υπό την πίεση της Μάργκαρετ Θάτσερ και του υπουργού Εσωτερικών της κυβέρνησής της Λέο Μπρίταν η αγγλική ομοσπονδία απέσυρε τις ομάδες της από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Η UEFA τους επέβαλε πενταετή ποινή αποκλεισμού και στη Λίβερπουλ επιπλέον ένα έτος.

Ο μαθηματικός τύπος της μεγάλης αλλαγής

»Ο Ρόγκαν Τέιλορ, λέκτορας στον τομέα της διαχείρισης του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, υποστηρίζει πως το Χέιζελ είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στη σύγχρονη ιστορία του αθλήματος. “Σηματοδοτεί τον θάνατο του παλαιού ποδοσφαίρου και οδηγεί απευθείας στη δημιουργία της Πρέμιερ Λιγκ. Αν θα θέλαμε να εκφράσουμε την εξέλιξη του σύγχρονου ποδοσφαίρου με έναν μαθηματικό τύπο τότε αυτός θα ήταν: “Χέιζελ συν Χίλσμπορο συν δορυφορική τηλεόραση ίσον Πρέμιερ Λιγκ”.

Οι ποινές και το Χίλσμπορο

»Για τους Ιταλούς η τραγωδία του Χίλσμπορο τον Απρίλιο του 1989, στην οποία έχασαν τη ζωή τους 96 οπαδοί της Λίβερπουλ, αποτελεί Θεία Δίκη. Τον ίδιο μήνα 14 οπαδοί της Λίβερπουλ καταδικάστηκαν από δικαστήριο των Βρυξελλών για ανθρωποκτονία εξ αμελείας.

»Τους επιβλήθηκε φυλάκιση τριών ετών, εκ των οποίων τα μισά με αναστολή. Στον γενικό γραμματέα της βελγικής ομοσπονδίας Αλμπερ Ρούζενς και σε δύο αστυνομικούς επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης έξι μηνών με αναστολή για αμέλεια, ενώ απαλλάχθηκε των κατηγοριών ο πρόεδρος της UEFA Ζακ Ζορζ».