Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μια απερίγραπτη κατάπτωση αρχών και αξιών και μια πολιτική που στερείται ήθους. Η αποπνικτική ατμόσφαιρα της αδικίας, της ανομίας, της ανασφάλειας, των οικονομικών αδιεξόδων και της γενικότερης απαξίωσης του ανθρώπου από εξουσιαστικές συμπεριφορές στερούν με τον πιο σκληρό και απαράδεκτο τρόπο από τους νέους μας την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Το Μάτι και τα Τέμπη πρωταγωνιστούν στο φαινόμενο της ατιμωρησίας. Το φαινόμενο αυτό της ατιμωρησίας, που έχει βαθιές ρίζες, στηλιτεύει ο Λατίνος σατιρικός Γιουβενάλης, τον 2ο π.Χ. αιώνα, όταν η Ρώμη δέχτηκε μαζική εισροή ανθρώπων από την Ελλάδα και την ελληνόφωνη Ανατολή, όταν η στρατιωτικά υποταγμένη στη Ρώμη Ελλάδα αιχμαλώτισε με το πνεύμα, τις ανθρωπιστικές αξίες και τον πολιτισμό της, τον κατακτητή. Και ενώ οι Ρωμαίοι αναγνώρισαν τη διανοητική ευστροφία των Ελλήνων, αμφισβήτησαν ιδιαίτερα την ηθική τους σοβαρότητα.

Ο Γιουβενάλης, λοιπόν, σε μια σάτιρα παρηγορεί έναν φίλο του, που του έκλεψαν ό,τι είχε και δεν είχε, και με τρόπο μοναδικό αναδεικνύει το βασανιστήριο μιας ένοχης συνείδησης. Χαρακτηριστικές για την εποχή αλλά και ιδιαίτερα επίκαιρες είναι οι παρακάτω επισημάνσεις του ποιητή: «Κάθε πράξη που δίνει το κακό παράδειγμα βασανίζει αυτόν που την έχει ήδη εκτελέσει. Αυτό ακριβώς αποτελεί και την πρώτη τιμωρία και κανένας ένοχος δεν απαλλάσσεται από το δικαστήριο της ίδιας του της συνείδησης. Είναι πράγματι ευμετάβολη η φύση των κακών ανθρώπων! Oταν θεωρούν ότι πρέπει να κάνουν ένα έγκλημα είναι γεμάτοι από αίσθημα σταθερότητας και όταν το έχουν ήδη κάνει τότε μόνον αρχίζουν να διακρίνουν το καλό από το κακό».

Εξάλλου, ο ένοχος στην ίδια σάτιρα του Γιουβενάλη σκέπτεται: «Η τιμωρία από τους θεούς αργεί πολύ να έρθει, γιατί αν θελήσουν να τιμωρήσουν όλους τους ενόχους, ποιος ξέρει πότε θα φθάσουν και σε μένα. Aλλωστε, άνθρωποι που έχουν διαπράξει το ίδιο αδίκημα, έχουν στη συνέχεια τύχη εντελώς διαφορετική: άλλος πληρώνεται για το έγκλημά του με κρεμάλα, και άλλος με… την βασιλική κορώνα. Σπανίζει ο έντιμος άνθρωπος». Πόσο επίκαιρη, αλήθεια, είναι η επισήμανση αυτή του Γιουβενάλη, τόσους αιώνες μετά, λες και κυλάει στο αίμα μας αυτό το ελάττωμα!

Πρόσφατα το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης με τις διατάξεις που αφορούν την ευθύνη των υπουργών και την ηγεσία της δικαιοσύνης είναι μόνον ένας άνεμος αισιοδοξίας για την πάταξη της ατιμωρησίας. Η αξιολόγηση των προσώπων και η αξιοκρατία των διαδικασιών είναι το Α και το Ω μιας ευνομούμενης πολιτείας. Αυτός πρέπει να είναι και ο γνώμονας κάθε κυβέρνησης, γιατί έτσι, και μόνον έτσι, μπορεί να βρει συμπαραστάτες στο έργο της και όχι απλά πολιτικούς οπαδούς.

Η κυρία Στέλλα Πριόβολου είναι ομότιμη καθηγήτρια, πρόεδρος Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών ΕΚΠΑ, έφορος Σχολών Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός.