Αυτή η περίοδος, γεμάτη άγχη, ανησυχίες και προσδοκίες, είναι εξαιρετικά απαιτητική. Για τους νέους που τη βιώνουν, οι εξετάσεις αυτές φαίνονται ως το μεγάλο τεστ της ζωής τους, το οποίο καθορίζει την πορεία τους για τα επόμενα χρόνια. Η πίεση που ασκείται από τον έξω κόσμο είναι τεράστια, ενώ συχνά οι ίδιοι οι έφηβοι δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν ποια είναι τα δικά τους όνειρα και ποιες είναι οι προσδοκίες των άλλων από τους ίδιους.
Η καθημερινότητα των εφήβων και το άγχος των πανελληνίων
Η καθημερινότητα των εφήβων κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τις πανελλήνιες είναι γεμάτη από ένα ασταμάτητο τρέξιμο και ανησυχία. Η σχολική ύλη, τα φροντιστήρια και η ανάγκη για συνεχή μελέτη δημιουργούν μια ατμόσφαιρα πίεσης, η οποία συχνά επηρεάζει όχι μόνο τη σχολική τους απόδοση, αλλά και την ψυχολογική τους κατάσταση. Το άγχος για την απόδοση τους γίνεται τόσο έντονο, που συχνά παραμελούν τη δική τους ψυχική υγεία και ευημερία.
Η αναστάτωση που προκαλείται από τις καθημερινές ώρες μελέτης μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικό άγχος και ένταση, ειδικά αν τα αποτελέσματα δεν είναι όπως προσδοκούσαν. Η αίσθηση του "πρέπει" και της υποχρέωσης για την επίτευξη υψηλών επιδόσεων μετατρέπεται συχνά σε εσωτερική πίεση, και οι έφηβοι νιώθουν ότι δεν έχουν περιθώριο για λάθη. Πολύ συχνά νιώθουν ανησυχία για το μέλλον τους, αναρωτιούνται εάν οι προσπάθειες τους θα αποδώσουν και εάν οι σπουδές τους θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους ή στις προσδοκίες των άλλων.
Οι προσδοκίες των οικογενειών και της κοινωνίας
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές πτυχές της προετοιμασίας για τις πανελλήνιες είναι η πίεση που ασκείται από την οικογένεια και την κοινωνία γενικότερα. Η κοινωνία μας παραδοσιακά συνδέει τη δημόσια εκπαίδευση και την επιτυχία στις πανελλήνιες με το μέλλον, την καριέρα και την κοινωνική καταξίωση. Από την πλευρά της οικογένειας, η επιτυχία των παιδιών συχνά θεωρείται ως ένδειξη της καλής ανατροφής και των θυσιών που έχουν γίνει για την υποστήριξή τους.
Οι προσδοκίες των γονέων και των καθηγητών του φροντιστηρίου και του σχολείου είναι συχνά υψηλές και σαφείς: "Πρέπει να πετύχεις για να έχεις μια καλή ζωή". Η πίεση αυτή, αν δεν διαχειριστεί σωστά, μπορεί να δημιουργήσει αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία των εφήβων. Αντί να νιώθουν υποστήριξη και ενθάρρυνση, τα παιδιά αισθάνονται ότι έχουν την ευθύνη να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των άλλων, και η αυτοεκτίμησή τους εξαρτάται από την επιτυχία σε αυτή τη "δοκιμασία".
Η σύγχυση μεταξύ προσωπικών και εξωτερικών προσδοκιών
Οι έφηβοι- υποψήφιοι φοιτητές βρίσκονται σε ένα κρίσιμο στάδιο της ανάπτυξής τους, όπου η αυτοεκτίμηση και η ταυτότητα τους διαμορφώνονται. Συχνά, είναι δύσκολο για τα παιδιά να ξεχωρίσουν ποιες είναι οι δικές τους επιθυμίες και ποιοι είναι οι στόχοι που τους έχουν θέσει οι άλλοι.
Το κενό ανάμεσα σε αυτά που επιθυμεί η οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία και σε αυτά που θέλουν οι ίδιοι οι έφηβοι μπορεί να προκαλέσει έντονη σύγχυση και αίσθημα αβεβαιότητας. Πολλοί νέοι άνθρωποι αγωνίζονται να βρουν τον δικό τους δρόμο και να συνειδητοποιήσουν ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να έχουν διαφορετικές επιθυμίες και όνειρα από τις προσδοκίες που τους έχει θέσει το κοινωνικό σύνολο.
Μερικές φορές, οι μαθητές δεν ξέρουν πώς να ξεχωρίσουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους από τα θέλω των άλλων, και έτσι μπορεί να νιώσουν ότι η προσωπική τους αξία εξαρτάται από την επιτυχία των εξετάσεων ή ακόμα περισσότερο ότι επιλέγοντας να ακούσουν τις δικές τους επιθυμίες θα απογοητεύσουν τους σημαντικούς άλλους.
Η αξία της διαδικασίας και όχι μόνο του αποτελέσματος
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η αξία ενός ανθρώπου στη ζωή δεν καθορίζεται από το αποτέλεσμα αυτών των εξετάσεων. Ούτε η επιτυχία, ούτε η αποτυχία στις πανελλήνιες καθορίζουν το μέλλον ή την αξία. Οι πανελλήνιες είναι απλώς μια διαδικασία, όχι το μοναδικό κριτήριο για την επιτυχία στη ζωή. Η πραγματική αξία κρύβεται στην πορεία που κανείς ακολουθεί, στην ανάπτυξή του, στις αποφάσεις που παίρνει καθημερινά στη ζωή.
Η ζωή δεν περιορίζεται στις πανελλήνιες εξετάσεις. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τις εξετάσεις είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της διαδικασίας και αποτελούν έναν καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των ικανοτήτων και της συναισθηματικής ωρίμανσης.
