Με την αφορμή της διαδικασίας εκλογής του νέου Πάπα θέλω να σας διηγηθώ μια ιστορία που βρίσκω διασκεδαστική. Τη δεκαετία του 1990, όταν ήμουν ακόμα στη Ρώμη και δούλευα στην Ενωση Ξένων Ανταποκριτών, είχα γνωρίσει έναν Γάλλο ονόματι Ζερμέν Πακετί που δήλωνε ανταποκριτής κυρίως ελβετικών εφημερίδων. Ο Πακετί καμάρωνε γιατί ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας – κατηγορούσε μάλιστα την τότε ηγεσία του για ρεφορμισμό. Κυρίως όμως είχε ένα τεράστιο μένος εναντίον του τότε Πάπα, του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’. Τον κατηγορούσε ως όργανο του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού και του χρέωνε πως σε συνεργασία με τους Αμερικανούς (και πολλούς άλλους…) κατέστρεψε τις σοσιαλιστικές λαϊκές δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης γιατί ως Πολωνός μισούσε τους Σοβιετικούς.

Η μονομανία καμιά φορά μπορεί να είναι και χρήσιμη: ο Πακετί είχε γράψει ένα βιβλίο με το οποίο απειλούσε ότι θα έβγαζε στη φόρα τα άπλυτα του Πάπα – θα προκαλούσε, όπως υποστήριζε, μια παγκόσμια αναταραχή στους κόλπους της Kαθολικής Eκκλησίας. Πιθανότατα αυτό να συνέβαινε, πλην όμως υπήρχε ένα πρόβλημα: ο καλός Πακετί δεν έβρισκε κανέναν εκδοτικό οίκο διατεθειμένο να αναλάβει το ρίσκο της έκδοσης του βιβλίου του, ούτε στη Γαλλία ούτε και στην Ιταλία.

Αυτό συνέβαινε για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί κάθε εκδοτικός οίκος γνώριζε ότι η πανίσχυρη νομική υπηρεσία του Βατικανού θα τον οδηγούσε στα δικαστήρια και θα του έπαιρνε και το τυπογραφείο αν οι κατηγορίες για τον Πάπα δεν μπορούσαν να αποδειχθούν. Και, δεύτερον, γιατί ο Πακετί, τυφλωμένος κομμάτι από το πάθος του, δεν περιοριζόταν σε εξιστορήσεις γεγονότων, αλλά προχωρούσε και σε ένα πλήθος από ερμηνείες και σχόλια στα όρια της δημοσιογραφικής αυθαιρεσίας. Για όσους είχαμε γνώση του περιεχομένου του βιβλίου, η αυθαιρεσία αυτή ήταν κομμάτι διασκεδαστική. Για τον όποιο εκδότη, ωστόσο, ήταν κάπως επικίνδυνη.

Ο Πακετί, πάντως, δεν το έβαζε κάτω: τον Μάρτιο του 1993 έφτασε σε μια πρώτη συμφωνία με έναν μικρό, αλλά γεμάτο κουράγιο εκδοτικό οίκο που έβγαζε κυρίως βιογραφίες των «αγίων» της ιταλικής Αριστεράς – του ήταν μάλλον εύκολο να βγάλει μια βιογραφία του Πάπα αληθινά αιρετική. Το βιβλίο του Πακετί, ωστόσο, με βάση τη συμφωνία, θα έβγαινε μόλις ο Πάπας έφευγε από τη ζωή! Θυμάμαι, είχε βρεθεί και ένας ήρωας δικηγόρος που θα υπερασπιζόταν τον εκδοτικό οίκο: ο Πακετί, σε περίπτωση δίωξης ή μήνυσης, θα άφηνε τη Ρώμη και θα επέστρεφε στη Γαλλία.

Ο εκδοτικός οίκος υπολόγιζε πως το Βατικανό, για να αποφύγει την κακή αλλά τεράστια δημοσιότητα, δεν θα έκανε μηνύσεις – στο κάτω-κάτω, θα υπήρχε ένας νέος Πάπας με τον οποίο όλοι θα έπρεπε να ασχολούνται. Ο Πακετί έκανε όνειρα πως αν έβγαινε το βιβλίο γρήγορα θα γινόταν η αφορμή για να γυριστεί ένα ντοκιμαντέρ: όπως και να είχε το πράγμα, θα έκανε σουξέ. Αλλά το σουξέ είναι δύσκολη υπόθεση.

Τον Νοέμβριο του 1993, λίγους μήνες μετά τη συμφωνία του Πακετί με τον εκδοτικό οίκο, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ μεταφέρθηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Gemelli της Ρώμης έχοντας τραυματιστεί στον δεξί ώμο έπειτα από πτώση. Ο Πάπας ήταν τότε 73 χρόνων, όχι πολύ μεγάλος, αλλά όχι και μικρός. Ο Πακετί σταυροκοπήθηκε ίσως για πρώτη φορά στη ζωή του όταν διάβασε το πρώτο ιατρικό ανακοινωθέν. Παρά τα όσα λέγονται για τις δυσκολίες των ηλικιωμένων ύστερα από ένα πέσιμο, ο Πάπας βγήκε ακμαίος από το νοσοκομείο. Αλλά τον Απρίλιο του 1994 ξανανοσηλεύθηκε εκτάκτως, αυτή τη φορά με το δεξί μηριαίο οστό σπασμένο!

Στις ιταλικές εφημερίδες εκείνη την εποχή κυκλοφόρησε η υποψία πως δεν υπήρχε σπασμένο πόδι, αλλά ότι ο ποντίφικας έπασχε από καρκίνο και μάλιστα στα οστά. Το CNN το πίστεψε: ένα τηλεοπτικό συνεργείο στήθηκε για μήνες στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου ώστε, όταν θα ακουγόταν η θλιβερή είδηση, οι δημοσιογράφοι του αμερικανικού ειδησεογραφικού καναλιού να τη μετέδιδαν πρώτοι στον κόσμο, έχοντας μάλιστα ως φόντο και το καταλληλότερο σκηνικό.

Αλλά αυτός που πραγματικά έχασε το μυαλό του με την πιθανότητα να φύγει από τη ζωή ο Πάπας ήταν ο Πακετί. Σταμάτησε να ασχολείται με οτιδήποτε άλλο και διόρθωνε διαρκώς το βιβλίο του, νιώθοντας ότι η ημέρα που αυτό θα εκδιδόταν και θα συγκλόνιζε τον κόσμο είχε φτάσει. Μας έλεγε μάλιστα ότι πλησίαζε το συνεργείο του CNN τρεις φορές την εβδομάδα μήπως και κατάφερνε να πείσει κάποιον από τους αμερικανούς δημοσιογράφους να του πάρει συνέντευξη ως τον άνθρωπο που θα έβγαζε στη φόρα της πομπές του Πάπα! Ομως ο Ιωάννης Παύλος Β’ είχε άλλα σχέδια και βγήκε πάλι από το νοσοκομείο ροδαλός και υγιής έπειτα από τρεις εβδομάδες – μεγάλο διάστημα για κάποιον που νοσηλεύθηκε για σπάσιμο ποδιού, αλλά τι σημασία έχει;

Μερικούς μήνες αργότερα κυκλοφόρησε πως ο Πάπας δεν είχε καρκίνο, αλλά κάποιου τύπου νευρολογική πάθηση: φημολογούνταν πως έχει Πάρκινσον. Το 1995, στη διάρκεια μιας περιοδείας του στην Ουγγαρία, ο ποντίφικας σχεδόν λιποθύμησε ενώ χαιρετούσε το πλήθος. Είχαμε σταματήσει να μαθαίνουμε νέα του Πακετί, αλλά στην Ενωση Ξένων Ανταποκριτών τον φανταζόμασταν να ανοίγει σαμπάνιες. Χωρίς λόγο, πάντως. Διότι ο Πάπας, επιστρέφοντας στη Ρώμη, βρήκε πάλι την υγειά του. Το 2003, σε μια άλλη περιοδεία του, αυτή τη φορά στη Σλοβακία, φάνηκε να μην μπορεί να διαβάσει το κήρυγμά του. Ηταν ωχρός και κατάκοπος, αλλά και πάλι διέψευσε τις δυσάρεστες προβλέψεις.

Είχα αρχίσει να πιστεύω πως δεν θα πεθάνει ποτέ – ή τουλάχιστον δεν θα πέθαινε πριν από τον Πακετί. Τηλεφώνησα σε έναν φίλο μου στη Ρώμη, τον ανταποκριτή της «Libération» Ερίκ Ζοζέφ, με τον οποίο διασκεδάζαμε με την ιστορία σχεδόν επί μία δεκαετία. Τον ρώτησα αν αντέχει ο Πακετί να περιμένει. Γέλασε. Μου είπε πως το 1999, έχοντας ξεμείνει εντελώς από χρήματα, έπιασε δουλειά σε ένα μαγαζί που πουλούσε φωτιστικά – σημειολογικά, μάλλον, περίμενε να τον φωτίσει ο Υψιστος. Δεν αποκλείω και ύστερα από όλα αυτά να είχε γίνει καλός, φανατικός χριστιανός. Ο εκδοτικός οίκος που θα δημοσίευε το βιβλίο του έκλεισε το 2001. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ έφυγε από τη ζωή στις 2 Απριλίου 2005. Ηταν 84 χρόνων.

Ισως κάποιο βιβλίο εκδόθηκε μετά τον θάνατό του. Οχι πάντως του Πακετί. Ο Θεός γελάει όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια. Και όταν σε αυτά εμπλέκεται και κοτζάμ Πάπας, μάλλον ο Θεός ξεκαρδίζεται…