Χάος και πείνα στη Γάζα – Προσπάθειες διάσωσης ή πρόβα εκτοπισμού;

Στο χάος βυθίζεται η Λωρίδα της Γάζας μετά από τρεις μήνες ασφυκτικού αποκλεισμού από το Ισραήλ που οδηγεί τον άμαχο πληθυσμό σε λιμοκτονία. Ακόμη και αν καρποφορήσει η αμερικανική μεσολάβηση για κατάπαυση του πυρός, η αξία της συμφωνίας θα δοκιμαστεί στην πράξη τις επόμενες εβδομάδες σε ανθρωπιστικό και πολιτικό επίπεδο, καθώς η Χαμάς και το Ισραήλ έχουν εντελώς διαφορετικούς στόχους.

Η παλαιστινιακή οργάνωση αποβλέπει στην αποχώρηση του ισραηλινού στρατού και στη διατήρηση της παρουσίας της στη Γάζα ενώ η κυβέρνηση Νετανιάχου θέλει να «ξεριζώσει» τη Χαμάς και να διατηρήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο επανάληψης των επιχειρήσεων. Η απόπειρα παράκαμψης του ΟΗΕ με τη διανομή επισιτιστικής βοήθειας από αμερικανικές εταιρείες ασφαλείας όξυνε την κατάσταση ενώ η κυβέρνηση Νετανιάχου έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν «σταυροφόρο κατά του εβραϊκού κράτους» επειδή δήθεν θέλει να «επιβραβεύσει τους τρομοκράτες» με την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.

Διεθνής απομόνωση

Το σχέδιο του Νετανιάχου να καταλάβει το 75% της Γάζας και να συγκεντρώσει τον πληθυσμό στο υπόλοιπο 25% προκειμένου να λαμβάνει εκεί βοήθεια από μια αμερικανική εταιρεία είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί, δήλωσε στο «Βήμα» ο βετεράνος ισραηλινός δημοσιογράφος Ναχούντ Μπαρνέα επισημαίνοντας ότι μεγαλώνει η διεθνής απομόνωση του Ισραήλ. Ο βασικός αρθρογράφος της «Yedioth Ahronoth», της μεγαλύτερης καθημερινής εφημερίδας στο Ισραήλ, πρόσθεσε ότι κλιμακώνονται οι αντιδράσεις στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ακόμα και από τον ίδιο τον Τραμπ, ότι δημιουργείται μεγαλύτερο κενό εξουσίας στη Γάζα που οδηγείται στην αναρχία, ενώ η παράταση του πολέμου προκαλεί αντιδράσεις στους κόλπους του ισραηλινού στρατού από εφέδρους που υπηρετούν σε καίριες θέσεις.

«Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να βλάψουν σοβαρά την ασφάλεια και την οικονομία, επηρεάζοντας παράλληλα την υποστήριξη προς την κυβέρνηση» είπε ο Μπαρνέα. «Οι Ισραηλινοί δεν θα ήθελαν να αντιμετωπίζονται διεθνώς όπως η Νότια Αφρική του απαρτχάιντ. Σήμερα το μποϊκοτάζ επηρεάζει κυρίως την ακαδημαϊκή συνεργασία και τις πολιτιστικές ανταλλαγές και σε κάποιον βαθμό τα εξοπλιστικά. Οι ισραηλινοί τουρίστες το βιώνουν αυτό στους δρόμους των πόλεων της Ευρώπης. Η κυβέρνηση τους συμβουλεύει να μη μιλούν εβραϊκά δημόσια, να μην έχουν σημαίες, να μην ξεχωρίζουν. Ωστόσο η συνέχιση του πολέμου χωρίς λύση στον ορίζοντα ίσως φέρει τις επικρίσεις στο κατώφλι κάθε Ισραηλινού».

Διάσωση ή πρόβα εκτοπισμού;

Περισσότεροι από χίλιοι Παλαιστίνιοι και μέλη των οικογενειών τους έχουν βγει από τη Γάζα τους τελευταίους τρεις μήνες, κατόπιν συνεννοήσεων μιας ντουζίνας δυτικών χωρών – κυρίως ευρωπαϊκών – με τις ισραηλινές αρχές, όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές στο πρακτορείο Reuters. Πολλοί από αυτούς διαθέτουν διπλή υπηκοότητα ή είχαν πάρει υποτροφίες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, όμως σε κάθε περίπτωση απαιτείται η μεσολάβηση ξένης χώρας για την έξοδο από τη Λωρίδα.

Οι Παλαιστίνιοι συγκεντρώνονται σε μικρές ομάδες σε προκαθορισμένα σημεία τα ξημερώματα, κρατώντας μόνο μια μικρή αποσκευή. Μεταφέρονται με λεωφορεία σε ένα πέρασμα όπου ελέγχονται από τις ισραηλινές αρχές και συναντούν ξένους διπλωμάτες. Κατόπιν διασχίζουν το Ισραήλ με στρατιωτική συνοδεία μέχρι τα σύνορα με την Ιορδανία και αναχωρούν αεροπορικώς από το Αμμάν με προορισμό τη Δύση. Ελάχιστοι από αυτούς θέλουν να μιλήσουν για όσα άφησαν πίσω τους επειδή φοβούνται ότι οι οικογένειές τους θα μπουν στο στόχαστρο.

«Θα επιστρέψουμε στη Γάζα όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, το συντομότερο δυνατόν» δήλωσε η ποιήτρια και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Ντούνια αλ Αμάλ Ισμαήλ, η οποία κατάφερε να βγει από τη Γάζα τον περασμένο μήνα μαζί με τα δυο παιδιά της και άλλους εκατό Παλαιστινίους με ενέργειες της γαλλικής κυβέρνησης. Παρόμοια επιχείρηση διοργάνωσε η Γερμανία.

Αποτελούν άραγε αυτές οι επιχειρήσεις διάσωσης μια πρόβα για τη μαζική «εθελοντική μετανάστευση» των Παλαιστινίων που οραματίζονται ο Τραμπ και ο Νετανιάχου; Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η χώρα τους ανταποκρίθηκε σε αιτήματα ξένων κυβερνήσεων για μεμονωμένες περιπτώσεις, ενώ γαλλική διπλωματική πηγή τόνισε ότι το Παρίσι αντιτίθεται στον αναγκαστικό εκτοπισμό.

Ο πληθυσμός της Γάζας έχει μειωθεί κατά 160.000 άτομα από την έναρξη του πολέμου τον Οκτώβριο του 2023. Οι Παλαιστίνιοι μετρούν περισσότερους από 54.000 νεκρούς ενώ υπολογίζεται ότι άνω των 100.000 πρόλαβαν να περάσουν στη γειτονική Αίγυπτο πριν επιβληθεί πλήρης αποκλεισμός. Στη Λωρίδα απομένουν περίπου 2,1 εκατομμύρια άνθρωποι, χωρίς να υπολογίζονται οι γεννήσεις κατά τους τελευταίους είκοσι μήνες.