Στην «οικογενειακή» φωτογραφία των ηγετών που συμμετείχαν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ στέκεται μόνος του στην άκρη, αποστασιοποιημένος από τους εταίρους του. Η θέση αυτή τού, κατά κοινή ομολογία, πρωταγωνιστή της συνόδου αντικατοπτρίζει τα όσα συνέβησαν, καθώς ο Σάντσεθ ήταν ο μόνος από τους 32 ηγέτες που αντιτάχθηκε στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ – αν και τελικά υπέγραψε την κοινή διακήρυξη, επιμένοντας όμως ότι το 2,1% που σκοπεύει να ξοδεύει «είναι αρκετό».
Η στάση αυτή προκάλεσε την οργή του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απείλησε την Ισπανία πως «θα πληρώσει τα διπλά» μέσω του εμπορίου.
Σκάνδαλα διαφθοράς
Η σύγκρουση αυτή στη Χάγη έλαβε χώρα σε μια περίοδο που στο εσωτερικό της Ισπανίας ο Σάντσεθ αντιμετωπίζει την πιο κρίσιμη στιγμή στην πολιτική του καριέρα, λόγω μιας σειράς σκανδάλων διαφθοράς τα οποία προκάλεσε το αίτημα της αντιπολίτευσης για πρόωρες εκλογές. Οι «Financial Times» υποστηρίζουν ότι η στάση του Σάντσεθ στη Χάγη αποσκοπούσε στο να αποσπάσει την προσοχή των Ισπανών από τα εγχώρια ζητήματα.
Πρόκειται βέβαια για ένα ρίσκο, αφού ακόμη και αν οι δασμολογικές απειλές που εξαπέλυσε ο Τραμπ δεν μπορούν να υλοποιηθούν, δεδομένου ότι η Ισπανία αποτελεί μέρος της ΕΕ, η οποία θα διαπραγματευτεί μια συνολική δασμολογική πολιτική με τις ΗΠΑ, ο αμερικανός πρόεδρος μπορεί να βρει άλλους μοχλούς πίεσης για να πετύχει τον σκοπό του. Ωστόσο, ισπανός αξιωματούχος δήλωσε στην «El Pais» ότι ο Σάντσεθ «είχε ήδη υπολογίσει τα πιθανά αμερικανικά αντίποινα».
Η οριακή νίκη του 53χρονου Σάντσεθ στις τελευταίες εκλογές, το 2023, τον έχει καταστήσει επικεφαλής ενός εύθραυστου κυβερνητικού συνασπισμού, με τις ψηφοφορίες στη Βουλή να μετατρέπονται κάθε φορά σε «ασκήσεις ισορροπίας», συμπεριλαμβανομένης εκείνης για τον προϋπολογισμό. Ηταν λοιπόν αδύνατο να κατάφερνε να περάσει την αμερικανική απαίτηση για 5% από το ισπανικό κοινοβούλιο, ενώ αν το έκανε μονομερώς κατά πάσα πιθανότητα θα του στοίχιζε την πρωθυπουργία.
Πόσω μάλλον όταν η φήμη του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE) είχε υποστεί τεράστια πλήγματα τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Το δεξί χέρι του Σάντσεθ και «Νο 3» στο κόμμα, Σάντος Θερδάν, εμπλέκεται, σύμφωνα με στοιχεία του Ανώτατου Δικαστηρίου, σε μίζες από δημόσιες συμβάσεις κατασκευών.
Η υπόθεσή του συνδέεται με εκείνη δύο άλλων στελεχών, του πρώην υπουργού Μεταφορών Χοσέ Λουίς Αμπαλος και του πρώην βοηθού του, Κόλντο Γκαρθία. Οι τρεις άνδρες κατηγορούνται για πολλαπλά σκάνδαλα διαφθοράς, όπως αποκάλυψαν τηλεφωνικές συνομιλίες τους που ήρθαν στο φως, οι οποίες περιλάμβαναν αισχρά λόγια για ιερόδουλες – από μέλη ενός κόμματος που αυτοπροσδιορίζεται ως φεμινιστικό.
Σε δύσκολη θέση ο Σάντσεθ
Η υπόθεση έχει κλιμακωθεί στη μεγαλύτερη έρευνα διαφθοράς που διεξήγαγε τα τελευταία χρόνια το Ανώτατο Δικαστήριο, με τον Σάντσεθ να ζητεί οκτώ φορές «συγγνώμη» σε συνέντευξη Τύπου. Η θέση του όμως είναι πολύ δύσκολη, αν συνυπολογίσει κανείς ότι στα σκάνδαλα φέρονται να εμπλέκονται η σύζυγος του Σάντσεθ Μπεγκόνια Γκόμεθ και ο αδερφός του Νταβίντ.
Η πρώτη κατηγορείται ότι χρησιμοποίησε την επιρροή της ως συζύγου του πρωθυπουργού για να εξασφαλίσει χορηγούς για ένα πανεπιστημιακό μεταπτυχιακό πρόγραμμα που διηύθυνε, ενώ ο δεύτερος για αθέμιτη άσκηση επιρροής.
Οι κατηγορίες εναντίον των δύο αυτών προσώπων από το οικογενειακό περιβάλλον του πρωθυπουργού προέρχονται από την αυτοαποκαλούμενη συνδικαλιστική οργάνωση «Manos Limpias» (Καθαρά Χέρια), που έχει ακροδεξιούς δεσμούς και μακρά ιστορία χρήσης των δικαστηρίων για πολιτικούς στόχους.
Ο Σάντσεθ μπορεί να διεκδικήσει τα εύσημα για μια σειρά από κοινωνικές πολιτικές, όπως μεταρρυθμίσεις στην εργασία, τις αμβλώσεις και τον κατώτατο μισθό, ενώ σύμφωνα με τον «Economist» το 70% των Ισπανών δηλώνουν πως οικονομικά είναι «καλά/πολύ καλά». Καθώς όμως σφίγγει ο κλοιός των σκανδάλων, τα επιτεύγματα της κυβέρνησης κινδυνεύουν να εξαφανιστούν κάτω από το βάρος της λάσπης. Το ερώτημα είναι αν ο «μεγάλος επιζών» της ισπανικής πολιτικής, όπως αποκαλείται ο Σάντσεθ, θα καταφέρει να φθάσει μέχρι τις γενικές εκλογές του 2027.
